موزه صدا تبریز، به عنوان نخستین موزه تخصصی صدا در ایران، در دل خانه تاریخی امیر پرویز، دریچه‌ای به دنیای جذاب موسیقی گشوده است. این موزه منحصربهفرد شامل مجموعه‌ای ارزشمند از اشیاء و ادوات موسیقی است که در تالارهای مجزا به نمایش گذاشته شده‌اند. هر یک از این تالارها با نامی از هنرمندان برجسته موسیقی مزین شده و به معرفی انواع سازهای مضرابی، کوبه‌ای، زهی، کلاویه‌دار و بادی می‌پردازد.
در موزه صدا، علاوه بر سازهای متنوع و دل‌انگیز از اقصی نقاط ایران و جهان، مجموعه‌ای برجسته از کلون‌ها و کوبه‌های خاطره‌انگیز، زنگوله‌های تاریخی از دوران صفویه تا امروز، و آرشیو صوتی گوش‌نواز نیز به نمایش درآمده است. این موزه به عنوان محلی معتبر و صمیمی برای دوستداران فرهنگ و هنر، فرصتی برای آشنایی با ادوات آیینی و یک کتابخانه تخصصی فراهم کرده است.
جذابیت‌های موزه صدا تبریز تنها به محتوای غنی آن محدود نمی‌شود؛ این موزه در خانه تاریخی امیر پرویز واقع شده که خود یادگاری ارزشمند از دوران قاجار و پهلوی اول است و در سال 1384 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.
موزه صدا به عنوان صندوقچه‌ای از هنر، نتیجه چهل سال تلاش حسین ساجدی، پژوهشگر و هنرمند خوش‌ذوق تبریزی است. او پس از سال‌ها جمع‌آوری مجموعه‌های مختلف، در سال 1397 موفق به تأسیس این موزه منحصربهفرد شد تا نواها و سازهای موسیقی را برای نسل‌های آینده حفظ کند. با ما همراه شوید تا در این خانه زیبا، با دنیای موسیقی بیشتر آشنا شویم.
بخش های موزه صدا تبریز
موزه صدا دارای یک حیاط وسیع است و در کنار آن شامل یک ساختمان دو طبقه، چندین تالار بزرگ و کوچک، و همچنین یک زیرزمین می‌باشد. طراحی داخلی این ساختمان به لحاظ معماری بسیار خاص و زیبا بوده و به سبک قدیمی ساخته شده است. تالارها به صورت تودرتو طراحی شده‌اند و از یکدیگر با استفاده از راه‌پله‌هایی مجزا تفکیک شده‌اند. در هر یک از این تالارها، ابزارهای موسیقی خاصی در معرض نمایش قرار گرفته و همچنین هر بخش به نام یکی از بزرگان موسیقی نام گذاری شده است. در این بخش به قسمت های مختلف موزه صدا پرداخته ایم:
طبقه اول موزه صدا
- کتابخانه: طبقه اول موزه، کتابخانه تخصصی ساز و سخن است. این کتابخانه حدود 1000 جلد کتاب در زمینه شعر و موسیقی دارد.
- کارگاه مرمت: در این بخش از موزه مرمت ساز انجام می‌گیرد و هنرمندان به شکلی کاملا اصولی به احیای سازهای قدیمی می‌پردازند.
طبقه دوم ساختمان موزه
- تالار ادوات صوتی (تالار استاد اقبال آذر) : در این تالار ادوات صوتی مختلفی چون: انواع فونوگراف‌ها، رادیوهای نفتی و لامپی، گرام، آپارات، گرامافون‌های هندلی، چراغ شام غریبان، آخرین نسل از تلویزیون مبله در ایران و… به نمایش گذاشته شده است.
- تالار سازهای مضرابی (تالار استاد سلیمی): در این تالار نمونه‌هایی از سنتور، ساز شورانگیز، تار ایرانی، تنبور، سه تار، چنگ، رباب، ماندولین، قدیمی‌ترین سیتار (نوعی ساز هندی) نقاشی‌شده و … به معرض نمایش گذاشته شده است.
- تالار سازهای بادی (تالار استاد بابایان) : در این تالار انواع سازهایی چون: ساکسیفون، بالابان، سازدهنی، نی، شیپور قره نی، ترومپت، کلارینت دست‌ساز، بزرگ‌ترین طوبا و … وجود دارد.
- تالار سازهای زهی آرشه ای (تالار استاد زاون) : در این تالار انواع کنترباس، ویولنسل، ویولن آلتو، ویولن، کمانچه‌های ایرانی آذربایجانی و لری، قیچک و …به نمایش درآمده است.
- تالار سازهای کوبه‌ای (تالار استاد فرنام) : این تالار به انواع سازهای کوبه‌ای همچون: طبل، تنبک، درامز، دف، نقاره و… اختصاص یافته است.
- تالار سازهای کلاویه‌دار : در این تالار گونه‌های متنوعی از پیانو، ارگ، آکاردیون، هارمونیکا، ملودیکا، ساز گارمون از دوره تزار و … به نمایش گذاشته شده است.
- بخش کوبه‌ها و کلون‌ها : در این بخش مجموعه‌ای متنوع از کلون‌ها و کوبه‌های شهرهای مختلف و مکان‌های گوناگونی چون: دارالحکومه، کاروانسراها و …نگهداری می‌شود.
- بخش زنگوله‌ها : در بخش زنگوله موزه صدا، مجموعه کاملی از زنگ زورخانه، زنگ دادگاه، زنگوله شتر و… از دوره صفویه تا کنون وجود دارد
- آرشیو صوتی : در این موزه آرشیو کامل صوتی از دوره قاجار تا کنون وجود دارد؛ برخی از این آثار صوتی عبارتند از اذان مؤذن‌ها، شبیه‌خوانان، تعزیه‌خوانان، آوازخوانان و…
- آرشیو عکس : در این موزه مجموعه کاملی از عکس نوازندگان، خوانندگان و موسیقی‌دانان از دوره قاجار تا اکنون به نمایش گذاشته شده است.
- ادوات آیینی : در این موزه انواعی از ادوات آیینی چون تکمِ تکم خوانان، شهرفرنگ و یک پرده مربوط به حادثه عاشورا وجود دارد.
زیرزمین موزه
تالار سخنرانی : در زیرزمین موزه صدا، تالار سخنرانی با ظرفیت 50 نفر وجود دارد و تمامی نشست‌های تخصصی موزه در این مکان برگزار می‌شود.
فعالیت‌های موزه صدا تبریز
موزه صدا تبریز علاوه بر نمایش اشیاء و ادوات موسیقی به صورت مداوم به فعالیت‌های زیر می‌پردازد:
- برگزاری نشست‌های تخصصی موسیقی
- برگزاری نشست‌های آموزشی-پژوهشی
- برپایی جلسات تاریخ شفاهی (آرشیو شفاهی)
- برگزاری مراسم یادبود هنرمندان
- برگزاری کلاس‌های آموزش موسیقی
- مشاوره انتخاب و خرید ساز
مسیر دسترسی به موزه صدا تبریز
دسترسی با وسایل حمل و نقل عمومی :
- مترو: برای رسیدن به موزه صدا می‌توانید از میدان ساعت در خط یک متروی تبریز استفاده کنید. این ایستگاه در 450 متری موزه قرار دارد.
- اتوبوس: ایستگاه تربیت (میدان ساعت) اتوبوس‌های تندرو BRT، با 550 متر فاصله تا موزه می‌تواند انتخاب خوبی برای رسیدن به موزه باشد.
زمان و هزینه بازدید از موزه صدا تبریز
زمان بازدید: همه روزهای هفته
شش ماه اول سال: 9:00 الی 19:00 – شش ماه دوم سال: 9:00 الی 17:00
هزینه بازدید: 5000 تومان برای بازدیدکنندگان داخلی و 30000 تومان برای گردشگران خارجی
نکات مهم بازدید: موزه در تعطیلات رسمی به جز عاشورا، تاسوعا و شهادت حضرت علی (ع) باز است.
