ساز پرکاشن

یکی از سازهایی که بسیاری از افراد به دنبال یادگیری آن هستند، ساز پرکاشن است. معمولا سازهای ضربی و کوبه ای در بین ایرانی ها، طرفداران خاصی دارد. در خطه ی جنوب کشور، استفاده از ساز های کوبه ای، خیلی مرسوم است.percussion یک ساز غربی است اما بین ایرانی ها، بسیار طرفدار دارد. این ساز از قطعات مختلفی تشکیل شده که می توان به صورت تک تک یا مجموع آن ها را آموزش دید و با تمرین، بهترین نوازنده در پرکاشن شد.اگر با این ساز آشنایی ندارید ولی علاقه مند به یادگیری و شناختن آن هستید، حتما این مطلب را تا انتها بخوانید. ما چند پرسش کلیدی و مهم در این زمینه مطرح کرده ایم که شامل موارد زیر است:

پرکاشن percussion چیست؟

سازهایی که انسان آنها را می شناسد، در چند دسته جای می گیرند. سازهای زهی یا سیمی، سازهای بادی چوبی، بادی برنجی، سازهای ضربی یا کوبه ای و صدای انسان.در واقع، پرکاشن، همان سازهای ضربه ای و کوبه ای است که خود به دو نوع تقسیم می شود. برخی از این سازها، توانایی اجرای ملودی را داشته و کوک معینی دارند. تعدادی هم کوک نا معین دارند و نمی توان با آنها ملودی اجرا کرد.تفاوت این دو نوع ساز کوبه ای را می توان در سازی مثل کاخن و زیلوفون مشاهده کرد. زیلوفون نوعی پرکاشن همراه با هم آوایی است.

یعنی علاوه بر اجرای ریتم در آهنگ، میتواند ملودی هم داشته باشد. اما سازی مثل کاخن، این طور نیست. این ساز، نوعی پرکاشن ضربه ای بدون کوک است و فقط ریتم را اجرا می کند.پس با این تفاسیر می توان در تعریفی دقیق از پرکاشن گفت، پرکاشن سازی است که می توان با ضربه، لمس، خراش یا سایش و هر عمل دیگر، صدای آن را درآورد.

پرکاشن، یک ساز نیست. مجموع چندین ساز است که می توان از هرکدام استفاده کرد. معمولا در آهنگ های پاپ و سبک کلاسیک، از طبل و تومبا و تیمپانی و سنج که نوعی از سازهای پرکاشن هستند، استفاده می شود. مطمئن باشید که صدای این سازها را در اکثر آثار شنیده اید. اما با این حال، فراموش نکنیم که پرکاشن، فقط به این چند ساز، ختم نمی شود. تعداد سازهای پرکاشن، کم نیست و در ادامه به انها پرداخته شده است.

برخی به اشتباه تصور می کنند که پرکاشن، همان تومبا است که روی استیج به هنگام اجرای موزیک وجود دارد و با کف دست به آن ضربه زده می شود. در صورتی که اینچنین نیست. تومبا، فقط یک زیر مجموعه از سازهای پرکاشن است. این ساز، خود از 2، 4 و یا 5 تکه تشکیل می شود. به این ساز، کنگا هم گفته می شود. گاهی می توان در کنار همین تومبا از سازهای دیگری مانند ماریمبا و دایره زنگی هم استفاده کرد.

اجزای ساز پرکاشن

پرکاشن، از انواع مختلفی ساز کوبه ای تشکیل می شود که برخی از آنها کوک معین دارند و برخی کوک نامعین. به مجموع تمام این سازها، پرکاشن گفته می شود. اجزای پرکاشن و سازهای کوبه ای در دنیا، بسیار زیاد است و برخی از کشورها مانند ایران، سازهای کوبه ای مخصوص به فرهنگ خود را دارند. در ایران، ضرب یا تنبک، دف، دهل و دایره، جزئی از سازهای کوبه ای و پرکاشن هستند. در ترکیه، ساز دهل و بندیر، نوعی پرکاشن است و در کشورهای عربی، ساز تمپو. و در کشورهای آفریقایی، جیمبی، ساز پرکاشن است.

در کل، سازسازهای پرکاشن شامل اجزای زیر است:

• درام که خود متشکل از یک یا چند کراش، طبل بزرگ به نام کیک، چند طبل تام تام، اسنیر یا طبل کوچک و دو عدد چوبک برای نواختن است.
• تومبا یا کنگا که خود از چند تکه به نام کوئینتو، سی گاندو، ری کوئینتو تشکیل شده است.
• زیلوفون
• ماریمبا

انواع ساز پرکاشن

زمانی که از ساز پرکاشن صحبت می‌شود. منظور همان ساز تومبا است که این ساز دارای اجزا و تکه‌های مختلفی است. هر کدام دارای صداهای متنوع و متفاوتی هستند که با اجرای روش‌ها و تکنیک‌های نوازندگی روی هر تکه می‌توان صداهای متفاوتی را ایجاد کرد. اجزای این ساز شامل این موارد است که عبارت‌اند از:

• ۳ طبل بزرگ _ دو طبل کوچک که به جمع این تکه‌ها تومبا گفته می‌شود.
• اجزای تومبا _ کوینتو ساز شماره ۱۱ و دومین ساز تومبا محسوب می‌شود.
• ری کوینتو _  اگر کنگاوری دارای چهار تکه باشد نام کوچک‌ترین تکه کوئینتو است که سایز آن ۱۵ است.
• سی گاندو _ این ساز سومین ساز از تومبا است که دارای سایزهای ۳ و ۴ و ۱۱ است.
• تومبادورا یا همان تومبا _ بزرگ‌ترین تکه و ساز این گروه یا همان پرکاشن است که دارای سایز ۱۲ است.

تمامی این اجزایی که نام‌برده شد برای تومبای چهار تکه بوده؛ ولی در تومبای ۵ تکه یک طبل به طور اضافی وجود دارد. آموزش ساز پرکاشن باتو توسط اساتید مجرب و حرفه‌ای انجام می‌شود که در ابتدا با پرکاشن ۴ تکه شروع می‌کنند. بعد از مدتی بامهارت می‌توانند پرکاشن ۵ تکه را هم به‌راحتی بنوازند.

قیمت ساز پرکاشن

قیمت ساز پرکاشن به عوامل مختلفی بستگی دارد.اگر ساز پرکاشن یا تومبا، دو تکه باشد، قیمت آن پایین است ولی در صورتی که 4 تکه یا پنج تکه باشد، قیمت بالاتری دارد. سازهای پرکاشن، سازهای وارداتی هستند اما اگر به هر نحوی در داخل کشور تولید شوند، قیمت مناسب تری دارند. البته سازهای وارداتی آفریقایی یا کوبایی، کیفیت بسیار خوبی دارند.

تفاوت‌های موجود در ساز تومبا و ساز پرکاشن

توجه داشته باشید که ساز تومبا، یک ساز آکوستیک محسوب می‌شود که دامنه صدایی خوبی در بین ساز‌های کوبه ‌ای دارد؛ اما ساز دیجیتال پرکاشن، یک نوع ساز الکترونیکی است که از دامنه صدایی محدودی نیز برخوردار است. با این تعاریف می‌توان گفت که صدای دیجیتالی پرکاشن فقط با آمپلی و باند قابلیت پخش را دارد. در حالی که صداهای ساز تومبا کاملا آکوستیک است و برای پخش صدا لزوما به آمپلی و باند نیازی ندارد.در ادامه مبحث معرفی ساز پرکاشن لازم است بگوییم که ساز دیجیتال پرکاشن از طریق دو استیک یا چوب ضربه زده می‌شود، اما در ساز تومبا تنها به دو دست انسان نیاز است تا آهنگی ایجاد شود.

البته لازم به ذکر است که برخی از سازهای دیجیتالی پرکاشن با شدت نیز قابل نواختن هستند.گوناگونی صدا‌های ایجاد شده توسط ساز دیجیتال پرکاشن، به وسیله سمپل‌‌هایی که داخل حافظه آن وجود دارد و به وسیله صفحه‌های دیجیتالی حساس به ضربه اجرا می‌شوند. بنابراین صداهایی که دیجیتال پرکاشن می‌تواند ایجاد کند محدود به همان سمپل‌‌های موجود در حافظه خواهد بود.

این در حالی است که صدای ساز تومبا از طریق قطعات مختلف ساز که بینگو و بانگو هستند ایجاد می‌شوند.همچنین دامنه صدایی ساز تومبا بسیار عالی است و از لحاظ تاریخچه این ساز می‌توان گفت که قدمت آن به چندین هزار سال پیش بر می‌گردد.زمانی که انسان‌های اولیه روی وسایل گوناگون ضربه زدند و به این نتیجه رسیدند که می‌توانند با ضربه زدن بر روی اجسام صداهای آهنگین به وجود بیاورند. همان‌طور که اشاره شد احتمال اینکه صدای این ساز پس از صدای خود انسان از قدیمی‌ترین صداهای ایجاد شده توسط انسان باشد، وجود دارد.