ساز سرنا

ساز سرنا در ایران با نام‌های گوناگونی شناخته می‌شود و اقوام مختلفی به آن پرداخته‌اند. از جمله نام‌های این ساز در میان اقوام مختلف می‌توان به زرنا، ذرنا و ذورنا اشاره کرد. اگر با موسیقی‌های سنتی ایرانی آشنا باشید، به خوبی می‌دانید که بلوچ‌ها، ترک‌ها، کردها، گیلانی‌ها و مردم مازندران به این ساز علاقه‌مند بوده و در موسیقی خود از آن بهره می‌برند. جالب است بدانید بلوچ‌ها به این ساز “شیدی” می‌گویند. این ساز از یک نقاره نیز تشکیل شده و در مازندران معمولاً از نوع بم آن استفاده می‌شود که دلیل آن به سبک موسیقی مردم این منطقه برمی‌گردد.

آموزش ساز سرنا

ساز خوش‌صدا و ایرانی سرنا با اصالت عمیق خود در موسیقی ایرانی، یکی از سازهای بادی مشهور و محبوب است که بسیاری از علاقه‌مندان به موسیقی تمایل به یادگیری آن دارند. یادگیری سرنا یک فرآیند تدریجی و نیازمند تمرین و پشتکار است. در ادامه به اختصار مراحل آموزش نواختن سرنا را بررسی می‌کنیم:

• آشنایی با اصول اولیه سرنا: اولین گام در یادگیری سرنا شامل آشنایی با نحوه صحیح نشستن، نگه‌داشتن ساز و تولید صدا برای او است. هرچند این مرحله به نظر ساده می‌رسد، اما تسلط بر این اصول ممکن است زمان‌بر باشد و نیاز به دقت و تمرین مداوم داشته باشد.
•  یادگیری تکنیک‌های نوازندگی: در مرحله بعد، هنرجو با تکنیک‌های پایه‌ای نواختن سرنا آشنا می‌شود. این موارد شامل نواختن نت‌ها، تحریرها و تکنیک‌های پیشرفته‌تر نوازندگی است که به تدریج معرفی می‌شود.
• آشنایی با قطعات موسیقی ایرانی: یادگیری و نواختن قطعات مختلف موسیقی ایرانی یکی از مراحل نهایی در فرآیند یادگیری سرناست. در این مرحله، هنرجویان به تدریج قطعات متنوعی را می‌آموزند و این روند به تقویت مهارت‌های نوازندگی آن‌ها کمک می‌کند.

با رعایت این مراحل و تمرین مداوم، هنرجویان می‌توانند به نوازندگان ماهری تبدیل شوند و از نواختن این ساز زیبا لذت ببرند.

نت های ساز سرنا

نت ها ، دستور زبان والفبای موسیقی اند.درست مانند زمانی که شما قصد یادگیری یک زبان خارجه را دارید و باید از طریق دستور زبان به طرز صحیح نوشتن و خواندن یک زبان بپردازید ، در موسیقی نیز چنین اتفاقی بطور مشابه رخ می دهد. ساز سرنا نیز از مستصنا نیست وبرای نواختن این ساز باید نت هارا در کنار هم قراردهید.
هنگامی که ما می خواهیم به جمله بندی موسیقایی دست بزنیم نیاز داریم تا این حروف را کنار یکدیگر چیده و از آن یک جمله بسازیم.جمله سازی ما در موسیقی شامل کنار هم گذاشتن نت ها می شود. به خوانش این جمله بندی ها در علم موسیقی نت خوانی گفته می شود در تمام ساز های ایرانی و جهانی باهم متفاوت است.

بهترین نوازنده ساز سرنا

اجزای تشکیل دهنده ساز سرنا

سرنا از چهار قسمت تشکیل شد :

• ۱ – قمیش
• ۲ – لب گیر
• ۳ – انبرک
• ۴ – بدنه ساز

– قمیش : از نوعی نی نرم به نام آکس تهیه می شود که آن را با آب ولرم می خیسانند و داخل دهان قرار می دهند و بوسیله مجرای باریکی که در وسط قمیش قرار دارد بازدم سرنا می شود. طول قمیش که به لب گیر بسته می شود حدود ۱ تا ۲ سانتیمتر است.
– لب گیر : بصورت دایره ای واشر مانند است. که جنس آن فلزی است و ما بین لب نوازنده و سرنا قرار می گیرد قطر آن ۴ سانتیمتر یا کمتر و طول آن ۱۴ سانتیمتر یا کمتر است.
– بدنه سرنا : بصورت لوله ای مخروطی از جنس چوب شمشاد یا آزاد یا گردو ، گاهی اوقات هم از توت ساخته می شود. اما نوع شمشاد صدا دهی بهتری دارد.
انتهای بدنه سرنا بصورت مخروطی و مثل سازهای شیپوری طراحی شده است. سرنای مازندرانی ۶ سوراخ در قسمت بالا و یک سوراخ در قسمت پایین دارد. قبل از نواختن ساز آن را با آب ولرم خیس می نمایند ، اینکار برای صدا دهی بهتر است.
طول سرنا کامل نبوده و از ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر و در بعضی نقاط تا ۶۰ سانتیمتر می رسد. سرنای بلند تر صدای بم تری نسبت به سرنای کوتاهتر دارد. حدود صوتی صدای سرنای مازنداران دو اکتاو است . سرنا را بصورت نفس برگردان می نوازند .

 تاریخچه این ساز

شاید برای شما جالب باشد که بدانید نشانه هایی از وجود این ساز در دوره ساسانیان نیز مشاهده شده است. در یکی از لیوان های نقره ای که از این دوره پیدا شده است شخصی مشاهده می شود که در حال نواختن ساز ایرانی سرنا می باشد و همین موضوع نشان می دهد که در آن زمان نیز این ساز وجود داشته باشد و افرادی اقدام به یادگیری آن می کرده اند. به صورت کلی در طول تاریخ ایران بارها و بارها می توانید مدارکی درباره وجود این ساز را در بازه های زمانی مختلف مشاهده کنید. یکی دیگر از نکاتی که درباره ساز سرنا وجود دارد این است که معمولا در زمان حرکت کردن ارتش ها برخی از افراد اقدام به نواختن این ساز می کردند تا نظم بیشتری را حرکت کردن ارتش ها بدهند.